De kans op een ongeluk in het verkeer is volgens de SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) vier keer zo groot als de bestuurder moe is. Een tekort aan energie beïnvloedt onze prestaties namelijk aanzienlijk. Voldoende energie is niet alleen essentieel voor jouw succes, maar bijvoorbeeld ook voor het succes van je team. Toch kan het moeilijk zijn om de signalen van te weinig energie te herkennen als je niet weet waar je moet kijken. De signalen van een energiegebrek kan je op 10 verschillende soorten signalen onderverdelen. Waarom een energiegebrek niet herkend wordt en hoe je dit, bij jezelf of bij anderen kan ontdekken lees je in deze blog.

Adrenaline, de energiebrenger en verbloemer van een energietekort
Het herkennen van een energietekort bij jezelf of in je team is essentieel. Een van de grootste uitdagingen hierbij is het hormoon adrenaline. Dit actiehormoon zorgt niet enkel voor het vrijmaken van energie, maar kan ook vermoeidheid en pijn maskeren. Dit is nuttig in overlevingssituaties, maar kan misleidend zijn in het dagelijks leven. Mensen met een energietekort maken meer adrenaline aan dan mensen met voldoende energie. Hierdoor kunnen ze de signalen van een energietekort lastiger waarnemen. Om door de ‘adrenalinesluier’ heen te kunnen kijken, is het belangrijk om de gevolgen van een energietekort te kennen.

De signalen van een energiegebrek kun je onderverdelen in...

Fysieke signalen
Vermoeidheid en frequent ziek zijn, zijn de meest voor de hand liggende tekenen van een energiegebrek. Echter, wist je dat ook peesblessures zoals een muisarm of hielspoor duidelijke indicatoren kunnen zijn? Andere signalen zijn overmatige overgangsklachten, schildklierproblemen, hoofdpijn, spijsverteringsklachten, diabetes type 2 en cardiovasculaire aandoeningen. Deze problemen wijzen vaak op een afname van de algemene vitaliteit door een tekort aan energie.

Emotionele signalen
Deze omvatten het snel geïrriteerd zijn, of een ‘kort lontje’ hebben, vaker emotioneel zijn of sneller huilen en gevoelens van onzekerheid. Een verminderd vermogen om emotionele afstand te bewaren hoort hier ook bij. Overprikkeld raken, ofwel het gevoel hebben dat alles te veel wordt, is een ander teken. Verder wijzen veel piekeren, regelmatig schuldgevoelens, of een gevoel van machteloosheid op een energiegebrek.

Cognitieve signalen
Dit omvat een afname in concentratie en geheugen, moeite met het vinden van de juiste woorden en vaak de kern van het verhaal kwijtraken. Deze personen vinden zichzelf vaak terug in een situatie van ‘brandjes blussen’. Ook snel afgeleid zijn is hierbij een veelvoorkomend probleem. Ze ervaren moeite met het onderscheiden van hoofd- en bijzaken, wat leidt tot een verminderde focus en een toename in het gebruik van lijstjes en memo’s voor het onthouden van taken. Bovendien neemt hun vermogen tot inspiratie af. Ze vinden het lastiger om te plannen en te organiseren, wat bijvoorbeeld de scheiding tussen werk en privé bemoeilijkt.

Gedragssignalen
Een energietekort leidt vaak tot veranderd gedrag. Dit kan zich uiten in het meenemen van werk naar huis, een toename in roken, drinken en het eten van snacks en snoep. Ook komen vergissingen en fouten vaker voor, evenals een neiging tot overmatig controlegedrag en/of uitstelgedrag. Mensen met een energietekort trekken zich vaak sociaal terug en zorgen minder goed voor zichzelf, wat bijvoorbeeld te zien is aan het niet of onvoldoende nemen van pauzes. Daarnaast nemen ze vaker te veel verantwoordelijkheden op zich en vinden het moeilijker om ‘nee’ te zeggen.

Slaapsignalen
Het lijkt wel een kip-en-ei situatie, maar vermoeidheid leidt vaak tot nog slechtere slaap. Dit is zowel te merken aan de kwaliteit, als de hoeveelheid slaap. De (extra) hoeveelheid overdag geproduceerde adrenaline kan ‘s nachts het slaapproces verstoren, wat resulteert in een minder diepe slaap en een afname van het aantal slaapuren. Problemen zoals moeilijk inslapen, vaak wakker worden, of te vroeg ontwaken zijn hier symptomen van. Uiteindelijk leidt dit tot een negatieve spiraal van vermoeidheid, waarbij slaapgebrek en vermoeidheid elkaar versterken.

Vergrootglassignalen
Wanneer we vermoeid zijn, versterkt ons brein de waarneming van prikkels. Dit betekent dat alle binnenkomende signalen worden vergroot en intenser worden ervaren. Zaken die normaal gesproken nauwelijks opvielen, kunnen ineens storend worden. Hierdoor lijken alledaagse dingen groter of ernstiger en reageren we er sterker op. Een voorbeeld hiervan is dat geluiden, zoals smakken, bij vermoeidheid veel nadrukkelijker aanwezig lijken te zijn.

Signalen binnen de samenwerking
In teams, waarin een algemeen energietekort aanwezig is, neigt men meer aandacht te hebben voor het persoonlijk belang dan voor het belang van de groep. De verhoogde gevoeligheid voor emoties belemmert een optimale samenwerking. Wanneer er sprake is van een energielek, schakelt ons brein over naar een overlevingsmodus, wat vaak resulteert in zelfgerichter gedrag.

Signalen in de communicatie
Mensen die vermoeid zijn, vallen in hun communicatie vaak terug op de rol van de aanklager, het slachtoffer of de helper. Dit leidt tot inefficiënte communicatie, waarbij ze moeite hebben met het vinden van oplossingen. Hun reptielenbrein activeert deze oude gedragspatronen van aanklager, slachtoffer en redder als een overlevingsmechanisme.

Signalen vanuit werkgeluk
Bij een tekort aan energie wordt echt kunnen genieten steeds lastiger en komt een gevoel van leegte vaker voor. Dit is het gevolg van een afname in de aanmaak van onze ‘feelgood’ hormonen. Bovendien kan het actiehormoon cortisol zorgen voor een gebrek aan motivatie. Een positief effect hiervan is dat je eerder activiteiten afzegt, wat leidt tot meer rust en herstelmomenten. Het nadeel is echter dat twijfels over het werk en het plezier daarin kunnen ontstaan. Een energietekort kan dus ook een merkbare impact hebben op de algemene werksfeer binnen organisaties. Veel loopbaanvragen en een hoog personeelsverloop kunnen wijzen op een onderliggende problemen in de organisatie die voor energielekken zorgen.

Signalen vanuit coördinatie en tempo
Vermoeidheid leidt tot een vermindering van onze algemene coördinatie en evenwicht. Dit resulteert in vaker stoten of ergens tegenaan lopen en een afgenomen vermogen om zich nauwkeurig te richten, zowel letterlijk als figuurlijk. Onopgemerkt ontstaat er een traagheid in ons handelen, wat onze efficiëntie en het bereiken van doelen negatief beïnvloedt. We raken in zekere zin uit balans, zowel lichamelijk als mentaal.

Meten is weten...
Er zijn zoals omschreven veel verschillende uitingsvormen van een energiegebrek. Je kunt deze signalen niet alleen (zelf) waarnemen, maar ook objectief meten. Vul de EnergieTest in en ontdek zelf in 5 minuten hoe het met jouw energieniveau gesteld is.

Wil je inzicht krijgen in de energieniveaus binnen jouw team of organisatie? Vraag kosteloos de TopState EnergieScan aan. Deze scan maakt het mogelijk voor iedereen om anoniem hun energieniveau te meten, waarna wij een uitgebreide rapportage van de resultaten voor je kunnen samenstellen. Het is goed om regelmatig te meten, zeker als je weet dat adrenaline de signalen van een energiegebrek kan maskeren.

Aan de slag met persoonlijk energiemanagement
Het herkennen en meten van de signalen van een energiegebrek is stap één; daarna wil je een oplossing. TopState Trainingen is een expert op het vlak van persoonlijk energiemanagement en weet de hoeveelheid energie op medewerkers- en organisatieniveau te toetsen en te verbeteren. Met de TopState®-methodiek wordt de wetenschap van biochemie en het brein direct gekoppeld aan de dagelijkse praktijk. Het is onze missie om werkend Nederland met onze trainingen energiek, vitaal en veerkrachtig te maken en hierin een toonaangevende rol te spelen.

Meet jouw energie met EnergieTest!